فراتحلیل مطالعات انجام شده بر اضطراب مرگ

شناخت ویژگی‌ها و عوامل روان‌شناختی و چگونگی برانگیخته شدن اضطراب مرگ در شرایط زندگی امروزی و همچنین پیشایدها و پیامدهای روانی آن از جمله مباحث مطرح در روان‌شناسی است. تحقیقات بسیاری در رابطه‌ی عوامل مختلف روان‌شناختی با اضطراب مرگ را بررسی کرده‌اند اما گاهی نتایج آن‌ها ناهماهنگ و متناقض بوده و از سویی متغیرهای تبیین کننده در این رابطه به طور دقیق بررسی نشده است. پژوهش فراتحلیلی، مجموعه‌ای از فنون نظام‌دار برای حل تناقض در مورد یافته‌های حاصل از تحقیقات مختلف جهت یک موضوع است. براین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه متغیرها و عوامل روان‌شناختی و اضطراب مرگ به شیوه فراتحلیل انجام شد. ابتدا با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و نیز دانشگاه‌های شهر تهران نسبت به جمع‌آوری تمام گزارش‌های پژوهشی اقدام شد. نهایتاً نتایج 44 مطالعه انجام شده بین سال‌های 1388 الی 1396 که ملاک ورود به فراتحلیل را داشتند، تحلیل شدند. نتایج فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر ترکیبی مطالعات در مدل اثرات ثابت 018/0- و در مدل تصادفی 022/0- می‌باشد که اندازه اثر ترکیبی در هر دو مدل کم است اما در بررسی اندازه اثر متغیرها به طور جداگانه مشاهده شد که متغیرهای باورهای غیرمنطقی، منبع کنترل، فرسودگی شغلی، همجوشی شناختی، خودشکوفایی، خودتعیین‌گری، معنایابی، امید به زندگی و روان‌نژندگرایی دارای اندازه اثر متوسط هستند. بنابراین، نتیجه گرفته می‌شود که آگاهی از مرگ در نظریه‌های مختلفی اعم از مدیریت ترس، درمان‌های وجودی و شناختی - رفتاری نقش مهمی ایفا می‌کند. از این میان نظریه‌ی مدیریت ترس، رویکردی نظری، پیشرو و تأثیرگذار در خصوص اضطراب مرگ است که می‌تواند متغیرهای مذکور را تبیین نماید.